قالدی!

گؤلوم اتکده قالدی             گؤزوم چیچکده قالدی

نازلی یاری گؤرمدیم          سؤزوم اورگده قالدی

گؤزلریم یاردَقالدی         جان باشی داردا قالدی

آیریلدی مندن اورَگ      بیلمَدیم هاردا قالدی

یاغلیق هَلِی دَ قالدی     بیر اوجو گؤیدَ قالدی

آیریلدی گیتتی گؤزوم    اورگیم تُی دا قالدی

گولوم سارالدی قالدی      بولبول قوجالدی قالدی

دلی گؤینیم گَل مَدی        داغی قار الدی قالدی

قولاغیم سَسی قالدی     آخیر نفسی قالدی

یارالی ترلانیمیز            هانی قفسدَقالدی

چولینگ مارالی قالدی     بیزدن آرالی قالدی

داغلار بیزه یول وئرمَز       جیران یارالی قالدی

بو یولدا جیران قالدی        یانیندَبیر جان قالدی

گوئنیمی بلله مدیم          بیلمه دیم هاچان قالدی


منبع: اوزاق یول-ارسلان میرزایی





درس نهم: صرف مثبت  افعال در زمان گذشته ساده

برای بیان زمانی است که در گذشته به طور کامل انجام شده است،ان هم در یک لحظه.برای ساختن این فعل مصدر را از ریشه فعل حذف کرده و سپس پسوند را با توجه به اصوات به ان اضافه می کنیم (di dı du dü)

مثال اول: فعل yemek/یه مک (خوردن)

معنی فارسیتلفظ فارسیجمعمعنی فارسیتلفظ فارسیمفرد
خوردیمیه دیکyedikخوردمیه دیمyedim
خوردیدیه دی نیزyedinizخوردییه دینyedin
خوردندیه دی لرyedilerخوردیه دیyedi
مثال دوم: فعل gelmek/گل مک (امدن)

معنی فارسیتلفظ فارسیجمعمعنی فارسیتلفظ فارسیمفرد
امدیمگلدیکgeldikامدمگلدیمgeldim
امدیدگل دی نیزgeldinizامدیگلدینgeldin
امدندگل دیلرgeldilerامدگلدیgeldi

درس هشتم: نسبتهای فامیلی در زبان ترکی قشقایی

ترکیتلفظ
فارسی
ate  ayalاته  عیال
خانواده
evliاولی
متاهل
bekarبکار
مجرد
anaانا
مادر
babaبابا
پدر
qardaşقرداش
برادر
baciباجی
خواهر
büyük anaبیوک انا
مادر بزرگ
büyük babaبیوک بابا
پدر بزرگ
ərعر
شوهر
arvatاروات
زن
qəriقری
پیر زن
qocaقوجا
پیر مرد
uşaqاوشاق
بچه
qızقیز
دختر
oğulاوغول
پسر
dazzaداززا
خاله
bıyıبی یی
عمه
dayıدایی
دایی
əmiعمی
عمو
əmi oğluعمی اوغلو
پسر عمو
əmi qiziعمی قیزی
دختر عمو
bıyı oğluبی یی اوغلو
پسر عمه
bıyı qızıبی یی قیزی
دختر عمه
dayıoğluدایی اوغلو
پسر دایی
dayı qızıدایی قیزی
دختر دایی
dazza oğloداززا اوغلو
پسر خاله
dazza qızıداززا قیزی
دختر خاله
qəri&qocaقری&قوجا
زن و شوهر
baci ariباجی عری
شوهر خواهر
daza ərıداززا عری
شوهر خاله
bıyı ərıبی یی عری
شوهر عمه
gəlınگلین
عروس
kire kenکیره کن
داماد
qəınقئین
برادر شوهر
həmrişهمریش
باجناق
baldizبالدیز
خواهر زن
gəlın baciگلین باجی
زن عمو-زن دایی-زن داداش
qəın anaقئین انا
مادر شوهر
qaın babaقئین بابا
پدر شوهر
bəbəkببک
نوزاد
erkəkارکک
مذکر
dişiدیشی
مونث
adaxliاداخلی
نامزد
nişanliنیشانلی
کسی که رسما نامزد کرده باشد
görmiگورمی
خواهر شوهر
cahal qızجاهال قیز
دختر دم بخت
cahal oğulجاهال اوغول
پسر جوان
ögeاوگه
ناتنی

درس هفتم: کلمات متضاد در زبان ترکی قشقایی

ییغیناغ(مرتب،جمع و جور) #   داغوناغ(بهم ریخته،درهم برهم)

عارو(تمیز)  #   پرچل(الوده،کثیف)

قارا(سیاه)  #    اغ(سفید)

یاش(خیس) #   قورو(خشک)

گرچک (حقیقت) #   یالان(دروغ)

اونوتماک(فراموش کردن)  #   حاتیرلاماک(به یاد اوردن)

گیریش(ورود)  #   چیخیش(خروج)

الاجک(طلبکار)  #   وره جک(بدهکار)

الت(زیر،ته)   #     ائست(رو)

بولماک(پیداکردن)  #   لای لاماک(گم کردن)

باشلاماک(شروع کردن)  #   توکت مک(تمام کردن)

بکار(مجرد)   #   او لی(متاهل)

گئچمیش(گذشته)  #   گله جک(اینده)

باتی(غرب)   #   دوغو(شرق)

سورو( سوال)  جواپ(پاسخ)

چکمک(کشیدن)  #   ایته له مک( هل دادن)

گئج( دیر)   #   تز (زود ،فوری)

دئز(راست،مستقیم)  #   ائیری( کج،اریب)

یاتماک( خوابیدن)  اویانماک( بیدار شدن)

خئره(گل الود،تیره) # دوررو(شفاف،روشن)

سیجاک(گرم)  #   سئوک(سرد)

اشاقی(پایین)  #   اوخاری( بالا)

بئیک( بزرگ)  کئچوک( کوچک)

یاخین( نزدیک)  #   ایراخ( دور)

یئوغ( نزدیک)  #   اوزاک( دور بعد)

گئوزل( زیبا)  #   چیرکین( زشت)

اریخ( لاغر)  #    شیشیک( چاق)

دار( تنگ)   #    گئنگ( گشاد،فراخ)

اج( گرسنه)   #    تخ( سیر)

اجی( تلخ)   #   تاتلی( شیرین)

اوجا( بلند)   #    الچاغ( کوتاه)

گئولمک( خندیدن)  #    اغلاماک( گریه کردن)

اغیر( سنگین)   #    اینگیل( سبک)

ایله لری( جلو)  #   گئری( عقب)

توی ( عروسی)  #    یاس( عزا، سوگ)

قیز( دختر)  #     اوغلان( پسر)

گئلمک( امدن)   #   گئتمک( رفتن)

ارکک( نر)   #   دیشی( ماده)

گه جه ( شب)   #    گئوندوز( روز)

ائلی( مرده)  #    دیری( زنده)

گلین( عروس)  #    کیره کن( داماد)

قری( پبر)   #    جاهال( جوان)

اوتورماک( نشستن)    #    قالخماک( بلند شدن)

گئوزلی( بینا)  #    کئور( کور)

سپ مک( پخش کردن)   #   ییغ مک( جمع کردن)

اوجوز( ارزان)   #    پاهالی( گران ، قیمتی)

ایشیق(روشنایی،نور)  #  قارانگی(تاریکی)

الیش(خرید) #  وریش (فروش)

یر( زمین)  # گوی( اسمان)

وار  (هست)  # یوخ  ( نیست)

یوکسول لوک( نداری، فقر) # وارلیگ( دارایی)

اوچماک( پرواز کردن، اوج گرفتن) #قونماک( به زمین نشستن)

یوغون (کلفت)  # اینجه( نازک)

پس(بد) # ایی( خوب)

ایچری( داخل) # یازی( بیرون)

تانیش( اشنا، شناخت) # ائزگه( بیگانه،غریب)

ساغ( راست) # سول( چپ)

کوزئی(شمال)  # گونئی( جنوب)









مراسم نامزدی در ایل قشقائی

این واژه زیبا و خاطره انگیز  که شنیدنش برای هر جوانی  حلاوت زندگی و شور و شوق تشکیل خانواده و برپایی مراسم باشکوه به یاد ماندنی عقد و عروسی را مجسم می سازد شیرین و لذت بخش است.

مادران و خواهران همیشه در ارزوی انند که این کلمه ی زیبا را با نام پسر یا برادر و دختر جوان خود مترادف بشنوند و به خود ببالند که جگر گوشه و امید و ارزوهایشان دوران کودکی و نوجوانی را پشت سر گذاشته و با کامیابی و خوشبختی قرین و هم اغوش می گردد و ارزوهای مادری به حقیقت می پیوندد.

پس از اینکه در مجالس جشن و سرور و در هنگام حرکت ایل ،دختری مورد پسند مادر ،خواهر و پسر قرار می گرفت ،یا کلی بحث و جدال معمولی ،با جلب رضایت پسر ،مادر برای تفحص و گوشزد و نظر سنجی به خانه دختر مورد نظر رفته ،به مادر و فامیل و خانواده او ،این ماجرا و خواسته را مظرح می کرد.بعد چند تن از مردان مجرب در این مورد که حرفهایشان مورد قبول همگان بود ،تحت عنوان"سوجی" یا مجری به خانه پدر و برادران دختر خاطی رفته ،ضمن تشریح موقعیت مالی،اجتماعی و خلق و خوی ،و سوابق خانواده ،نقاط قوت ان خانواده را بازگو می کنند.البته در گذشته هنر سوارکاری،شکار و شجاعت پسر بر همه معیارها ارجحیت داشت که امروزه در ایل قشقایی این پارامترها کمتر مورد ارزیابی قرار می گیرند و در پی این حرف و حدیثا سعی بر گرفتن جواب مثبت از خانواده دختر هستند که در اکثر اوقات سوجی با دست پر به خانه بر میگردید.

البته جواب مثبت یا منفی پدر یا نزدیکان دختر  تقریبا دو سه ماهی به طول می کشد که در این مدت خانواده دختر با کلیه اعضای خانواده و سایر نزدیکان پدر و مادر دختر مشورت می کردند.

پس از سپری شدن مدت مورد توافق طرفین ،در صورت مثبت بودن جواب ،با شوق و ذوق مراسم نامزدی به مرحله ی اخر می رسد، و از طرف مادر و خواهران داماد قطعه ایی طلا و لباس گرانبها در یک چمدان و یا بقچه با شیرینی و میوه به خانه ی عروس می برند  که نشان نامزدی می باشد و از ان به بعد رفت و امدها بیشتر شده و داماد و عروس اینده با هم در ارتباط هستند که البته در گذشته این روابط خیلی ناچیز بود و خیلی به ندرت اتفاق می افتاد که پسر و دختر قبل از مراسم عقد و عروسی به صورت تنها با هم در ارتباط باشند ولی امروزه همزمان با مدرنیته شدن زندگی و گسترش ارتباطات ایل قشقایی هم از این فرهنگ متاثر شده و از حالت سنتی و محدود به سمت غربی سوق پیدا کرده است.البته اینجانب با مقایساتی که به صورت عینی ملاحظه نمودم روابط نامزدی قدیمی را اصلا مناسب نمیبینم .پس از اشنایی و رفت و امدهای در طرف به رفع نقایص و طرح برنامه های مکمل عروسی می پردازند

در بین طوایف ایل طایفه شش بلوکی گاهی میزان شیربها یا باشلق را کمرشکن و غیر قابل تحمل در نظر میگیرندو از یک صد راس دام و چند اسب و شتر و پول و طلای چند میلیونی فراتر رفته و خانواده داماد را با مشکلات مالی روبرو میکردند که بعضا خویشاوندان و نزدیکان داماد گوسفند و یا مبلغی را به عنوان کمک می پردازند و گاهی این کمک ها ی دوستان و خویشاوندان از میزان مورد در خواست زیادتر می شود که این خود نیز به نوبه خود موجب سرافرازی می شد.

در ایل قشقایی برنامه عقد نسبت به جاهای دیگر کشور منحصر به فرد است چرا که در اگثر خانواده های ایل خانواده دختر اجازه عقد رسمی را به داماد نمی دهند و این کار خیر معمولا در مدت کوتاهی قبل از مراسم عروسی انجام میشد که این شیوه احتمالا تاثیر سوئی بر زندگی زناشوئی زوجین دارد چرا که تا قبل از عروسی دختر و پسر از نظر برخورد و با خلق و خوی همدیگر به معنای واقعی کلمه اشنا نیستند.

خوشبختانه با وجود این تعصب و اعتقادات موجود در ایل قشقایی طلاق اصلا در بین خانواده ها هیچ جایگاهی ندارد و طلاق نوعی سرافگندگی خانوادگی و خلاف شئون اجتماعی به شمار می امده است.

منبع: نگاهی به تاریخ و فرهنگ ایل قشقایی،کیامرث کیانی

درس ششم: اسامی حیوانات،پرندگان و حشرات در زبان ترکی قشقایی

    at : ات/  اسب

dongüz: دونگیز/ گراز،خوک

ayi  : ایی/  خرس

baliğ  : بالیغ/  ماهی

eşek :  اشک/ الاغ

eşek qodoği  : اشک قودوغی/  رتیل

deve  :  ده وه/ شتر

dal  :  دال/ شاهین

çiyan  : چی یان/  هزارپا

eqrep  : عقیرپ/  عقرب

qarince  : قارینجه/  مورچه

bit  :   بیت/  شپش

sirçe : سیرچه/  گنجشک

oğul yoldaşi  :اوغول یولداشی/ مارمولک

siçan  : سیچان/  موش

ılan  : ایئلان/   مار

keglik  : کگلیک/  کبک

güvercin  :  گئورجین/  کبوتر صحرایی

tilki  : تیلکی/   روباه


davşan  : داوشان/   خرگوش

qizil qurt  :  قیزیل قورت/  گرگ

qodoğ  : قودوغ/  کره الاغ

quzi  :   قوزی/ بره

qoyun  : قویون/   گوسفند

toğoli  : توغولی/   گوسفند جوان زیر یک سال

şişek  : شیشک/    گوسفند زیر دو سال

qoç  :   قچ/    قوچ

tage  :    ته گه / بز نر

geçi  :گچی/    بز

kolar  :   کولار/ بزهای جوان زایمان نکرده

oğlağ  : اغلاغ/  بزغاله

siğir  :سیغیر/ گاو

inek  : اینک/  گاو شیرده

öküz  : ائکیز/  گاو ورزا

şer  : شر/   شیر

töyü  : تی یو/   تیهو

şikal  : شیکال/  شکار

peleng  :پلنگ/   پلنگ

köpek  :  کئپک/  سگ

enik  : انیک/  توله سگ

ceyran  :جیران/   اهو

tavuq  :  تئوق/   مرغ

maral :  مارال/  اهوی ماده




تاریخچه فرش

  

تاریخچه هنر فرش                                                                                  
کلمه فرش یک لغت عربی است که به معنای گستردن وپهن شدن است و شامل تمام زیراندازهایی چون قالی، گلیم، زیلو، جاجیم، پلاس، حصیر و نمد می باشد.
کلمه قالی یک لغت ترکی است، که مخفف قالین به معنای گستردن و پهن شدن است و شامل فرشی است که پرزدار باشد و با پنبه و پشم و ابریشم و نقوش مختلف بافته شده است. سرآغاز هنر فرش بافی و چگونگی خلق و تکامل این هنر هنوز مشخص نیست ولی با توجه به مدارک و شواهد به جای مانده از گذشته مشخص می گردد که انسان در طی روزگاران گذشته به این فن دست یافت که چگونه می تواند از شاخه های نرم و نازک درختان سبد، بوریا و حصیر ببافد و در این دوران پی به فن ریسندگی و بافت برده است و توانست با انبوه الیاف پشم زیراندازهای نمدی نیز تهیه کند و بر آن شد تا این فن را گسترده تر کند و با ادغام سبد بافی و ریسندگی هنرهایی چون جاجیم بافی، پلاس بافی و گلیم بافی را به دست آورد و در حالت تکامل یافته تر آن پی به عمل گره زدن برد و هنر قالی بافی راخلق کردند.                                                                                                    
برای شناخت دوران قالی بافی از شواهد گوناگونی کمک گرفته می شود و از آن جمله می توان از آثار به جا مانده، تصاویر کتب، نقل و قول های موجود در کتب مختلف در این مورد یاری گرفت و بدین نتیجه می توان رسید که هنر فرش دو دوره مختلف را پشت سر گذارده است              .                                                           

دوران قبل از اسلام یا عهد باستان*


*دوران پس از اسلام یا عهد اسلامی


*تاریخچه قالی بافی قبل از اسلام

باستان شناسان با توجه به آثار به دست آمده از دوران های مختلف برای فرش ها و دست بافته های ایرانی قدمت 2500 ساله را تعیین کرده اند. قدیمی ترین نمونه فرش به دست آمده در جهان قالیچه ای است به طول 2 متر و عرض 1.83 متر و ضخامت 3 میلی متر که در هر سانتی متر مربع آن 36 گره وجود دارد. این دست بافت قدیمی ترین فرش گره دار شناخته شده است که در سال 1326 ه . ش ( 1947 م ) در منطقه سیبری روسیه، در دره اکتائی در ناحیه ای به نام پازیریک در 80 کیلومتری مرز مغولستان و 200 کیلومتری جنوب شرقی پی اسیک در گور یخ زده یکی از فرمانروایان سکایی در داخل یک تابوت توسط پروفسور رودنکو کشف گردید که به نظر می رسد به عنوان زین اسب از آن استفاده شده است.

طرح این فرش به نسبت قدمت آن بسیار پیشرفته می باشد، حاشیه این فرش از 5 بخش تشکیل شده است. قسمت بیرونی حاشیه آن، نقش تکراری کوچکی از       جانوری افسانه ای و بالدار است و پس از آن     مردانی اسب سوار و مردانی پیاده به همراه اسبانشان که یک در میان در حال حرکتند و در حاشیه سوم گل های چهار   گوش آشوری و در حاشیه چهارم نقش یک ردیف گوزن خال دار به چشم می خورد و در آخرین حاشیه شاهد حیوانات افسانه ای بال دار می باشیم و متن آن از گل های چهار پر به صورت واگیره پر شده است .                                                                                                    
جنس پرز این فرش پشم و رنگ های به کار رفته قرمز، سبز، آبی، نارنجی و نوعی سبز متمایل به آبی می باشد. گره به کار رفته متقارن یا ترکی در 5/6 سانتی متر با رج شمار 26 می باشد. این فرش پس از ترمیم در موزه آرمیتاژ لنینگراد ( سن پطرز بورگ ) روسیه نگهداری می شود. با توجه به نقش های روی این فرش که شبیه نقوش حجاری های تخت جمشید است و جزء نقوش اصیل هخامنشی است. کارشناسان این فرش را ایرانی می دانند و معتقدند این فرش از هنرهای مادها ومادها(خراسان قدیم)                                                                                                        می باشد                        
شواهد تاریخی نشان دهنده این نکته است که قالی بافی در زمان ساسانیان نیز رایج بوده به طوری که در یک سالنامه چینی به نام " سویی" مربوط به سال های 590 تا 611 م از کالاها و قالی های ایرانی یاد کرده است. برای نمونه از فرش های این دوره می توان از فرش بهارستان ( بهار خسرو یا زمستان ) نام برد که ابعاد آن 90 * 90 پا بوده و مساحت 400 متر مربع و مواد به کار رفته در این فرش از نوع عالی و گران قیمتی بوده و شامل ابریشم، زر و سیم و جواهرات می باشد که با توجه به مساحت آن وزن آن حدود 20 تن تخمین زده شده است و طرح و نقشه آن نشان دهنده باغی در چهار فصل می باشد که در قصر مدائن در کاخ تیسفون در زمان پادشاهی خسرو پرویز ( خسرو انوشیروان ) گسترده شده است.                                                                                          


*تاریخچه قالیبافی بعد ازاسلام                                                                                                                                  


متاسفانه بر اثر فرسایش تدریجی مواد، نمونه ای از آثار قالی بافی ایرانی در دست نیست، از این رو باید از روی نقاشی های کتب مختلف و به جای مانده به بررسی قالی ایرانی قبل از قرن دهم هجری بپردازیم .                                                
آثار به جای مانده گواه آن است که در دوران اسلامی در ایران کارگاه هایی در ایران فعال بودند و قالی بافی در ایران رواج داشته به طوریکه در کتاب " حدود العالم من المشرق الی الغرب " درباره قالی بافی در فارس مطالبی آمده است. یک قرن پس از این کتاب یک مورخ به نام مقدسی در مورد قالی های منطقه قائنات و ارزش آنها مطالبی را عنوان کرده است. مورخ دیگری به نام یعقوبی در مورد فرش های منطقه آذربایجان گزارش می دهد و از رواج این هنر در این منطقه یاد می کند.                                 
صد سال پس از این مطالب مورخی حبشی به نام ابن بطوطه در سفرنامه اش از فرش های سبز رنگی که در استان اصفهان در شهرستان های " ایزه " و " دیزج " بر سر راه عابرین گسترده می شده یاد می کند.                                                 
ناصر خسرو در یکی از سفرهایش به خراسان یادداشت می کند که در تمامی استان خراسان           همه     نوع زیراندازی        بافته می شود و کارگاه های متعددی در این     مورد وجود دارد                                            .                                                                                                                                                  
همچنین ابن خلدون در مورد هدایایی که از منطقه طبرستان ( مازندران ) برای دربار خلفای شام و بغداد، فرستاده می شده و شامل کالاهای گران قیمت و قالی های نفیس بوده است مطالبی را یاد کرده است. از همین یادداشت های پراکنده موجود در کتب تاریخی به خوبی مشخص می شود که در قرون اولیه اسلامی قالی بافی، در ایران رواج کامل داشته و اغلب به دست روستائیان و قبایل انجام می گرفته است و در نواحی تبریز، اصفهان، مشهد، کاشان، بیجار، اراک، ترکمن و یا روستا های اطراف آن هم اکنون نیز بیشترین و اصیل ترین قالی ها را این مناطق دارا هستند                                                       .
در زمان پادشاهان سلجوقی فرش های ناحیه ترکیه شهرت بسیاری داشت و شامل طرح های هندسی و اشکال مشابه و طرح های هشت گوش و برنجی و بیضی شکل با حاشیه های کتیبه ای خط کوفی با رنگ های قرمز، زرد، آبی ( تیره و روشن ) رواج بسیاری داشته اند. هم اکنون اکثر این آثار در موزه استانبول قرار دارند 
پس از حمله مغول به آسیای غربی به ویژه حکومت در ایران هنر فرش بافی و کلیه هنرهای دیگر به حالت رکود و توقف رسید و تمامی هنرمندان از ترس جانشان در مناطق گمنام پراکنده شدند و به فعالیت های بسیار محدود پرداختند. اما پس از اسلام آوردن حکام مغول ارزش هنر بالا رفت و به کارهای هنری توجه بیشتری شد و هنرهایی مانند مینیاتور، تذهیب، قالی بافی در دوره تیموریان مجددا شکوفا شد. از فرش های این دوره اثری در دست نیست و فقط در نقوش به جا مانده از مینیاتورها می توان به نوع طراحی و نقوش قالی های این دوره پی برد که دارای طرح های هندسی و اشکال کتیبه ای به خط کوفی بوده است. این تصاویر در شاهنامه دموت در قرن نهم موجود می باشند.                                                                        
در زمان صفویان که پس از تیموریان ظهور کردند بنا به شواهد به جای مانده نفیس ترین و عالی ترین فرش های ایرانی در این دوره بافته شده است و این امر را باید مدیون توجه پادشاهان صفویه به هنر در تمام جوانبش به ویژه هنر فرش بافی و طراحی فرش دانست. پادشاهان صفویه همگی توجه خاصی بدین امر داشتند اما شاه اسماعیل صفوی و شاه عباس از دیگر پادشاهان در این زمینه پیشی گرفتند به طوری که در طراحی و نقوش فرش خود شخصا دستی داشتند و ابتکاراتی را در طراحی فرش به آن ها به ویژه شاه عباس نسبت می دهند و گل های شاه      عباسی موجود در فرش متعلق به این دوره می باشد. طراحی فرش در این دوره تحت تاثیر مینیاتور و تذهیب بوده و طرح ها از حالت شکل های هندسی و شکسته به حالت گردان و پیچ در آمده است. یکی دیگر از ابتکارات این دوره طرح های تزئینی شکل های گیاهی است که از برگ های نخل گرفته شده است و دارای غنچه های متعددی می باشد و بکارگیری فراوان اسلیمی ها و ابداع اسلیمی ها و ختایی های گوناگون در این دوره بسیار مشاهده شده است.                                                                                   

 


/**/

درس پنجم : اعضای بدن در زبان ترکی قشقایی

سر،کلهباشbaş
موتئکtük
مغزبینbeyin
چشمگوزgöz
ابروقاشqaş
مژهکیر پیکkirpik
بینی،دماغبورنburn
صورت،رخایزüz
لپ،گونهیاناکyanak
پوزهچنگهçengek
گردنبوینboyn
دهاناغزağz
لبدوداکdudak
دنداندیشdiş
فکانگکengek
لثهدیش اتیdiş eti
گوشقولاغqulağ
جمجمهجان جانکcancanek
استخوانسیمیکsimik
نخاع،مغز استخوانایلیگılig
گوشتاتet
سینهدئشdöş
نافگه بکgöbek
انگشت دست و پابارماغbarmağ
ناخندرناغdirnağ
دستالel
بازوقلqol
ارنجدیرسکdirsek
شکمقارنqarn
کمربلbel
پشتدالdal
زانودیزdiz
راناوی لوغoyloğ
باسنبالدورbaldur
پاقیچqiç
قوزک پاتوپوغtopuğ
پیشانیالal
گلوبغازboğaz
خرخرهکورت کورتکkurt kurtek
جگر سیاه،کبدقارا جیگرqara ciger
ریه، ششاق جیگرağ ciger
دل،قلبیورکürek
کلیهبوی رکböyrek
صفرااودöd
رودهباغیر ساغbağirsağ
خونقانqan
زباندیلdil
سر زبان،نوک زباندیل اوجوdil ucu
دندهقابورغاqaburğa

درس چهارم :ضمایر در زبان ترکی قشقایی(zamirler)

ضمایر در ترکی قشقایی 6تا هستند که 3تای ان مفرد و 3 تای ان هم جمع می باشد.

ضمایر فاعلی:

منبنben
توسنsen
اواo
ما بیزbiz
شماسیزsiz
انهاانلارonlar


ضمایر مفعولی:


مرابنیbeni
تو راسنیseni
اوراانوonu
ما رابیزیbizi
شما راسیزیsizi
انها رااونلاریonlari

ضمایر مفعولی:

به من باناbana
به توساناsana
به اواوناona
به مابیزهbize
به شماسیزهsize
به انهااونلاراonlara

ضمایر ملکی(ایه لیک ضمیر لری):

مال منبنیمbenim
مال توسنینsenin
مال اوانونonun
مال مابیزیمbizim
مال شماسیزینsizin
مال انهااونلارینonlarin